mộc qua

MỘC QUA

Mô tả:Cây mộc qua có tên khoa học là Chaenomeles lagenaria Lois Koidz, thuộc họ hoa hồng (Rosaceae). Bộ phận dùng làm thuốc là quả chín già phơi khô, được bổ làm đôi hay bốn mảnh, khi khô có màu hồng tím; mặt trong có các ô chứa hạt, phần lớn hạt đã rụng đôi khi còn sót lại, hạt màu nâu đỏ, hình 3 cạnh, trong chứa nhân. Mộc qua chứa đường (fructose, glucose, sacrose, sorbitol…), các axit hữu cơ (axit glutamic, axit malic, citric…), saponin, tanin, flavonoid…

Tác dụng:điều hoà Tỳ  khí, thu liễm, trừ thấp nhiệt, bình Can.

Chủ trị: trị hoắc loạn, gân co quắp, tê thấp.

- Co giật và co thắt: Dùng Mộc qua với Nhũ hương và Một dược trong bài Mộc Qua Tiễn

- Ðau và sưng chân kèm kích thích:Dùng  Mộc qua với Ngô thù du và Tân lang dtrong bài Kê Minh Tán

- Phong thấp ngưng trệ biểu hiện như đau Thấp khớp, tê cứng, nhói các chi và đau khớp: Dùng Mộc qua với Phòng kỷ, Uy linh tiêu và Đương qui.

Liều dùng:Ngày dùng 6 - 12g.

Một số cách dùng mộc qua làm thuốc

-Trừ thấp giảm đau: Mộc qua 63g, ngũ gia bì 63g, uy linh tiên 20g. Tất cả nghiền thành bột. Uống 12g, chiêu bằng nước và rượu thay đổi. Trị các chứng bệnh tê thấp, cước khí, bắp chân sưng phù to, nặng, tê bại, mềm nhũn, mất sức, đái ít, rêu lưỡi nhờn trắng, mạch nhu hoãn; ngoài ra còn trị thương tích do ngã, đòn đánh, đối với chân đau nhức có hiệu quả tốt.

-Rượu mộc qua tang chi: Mộc qua 30g, tang chi 50g. Nghiền vụn, ngâm trong 500ml rượu khoảng 30 ngày. Mỗi lần uống 1 chén nhỏ. Dùng cho các trường hợp đau nhức cơ khớp, đau mỏi toàn thân do các yếu tố phong hàn thấp.

-Giãn gân chỉ kinh (khỏi co rút): Mộc qua 20g, ngô thù 8g, hồi  hương 8g, gừng tươi 8g, tía tô 8g. Sắc uống.

-Trị viêm dạ dày, viêm ruột cấp tính, nôn mửa, tiêu chảy, co thắt cơ ruột gây nôn:Mộc qua 12g, gừng tươi 9g, ý dĩ 30g. Sắc uống. Dùng cho các trường hợp nôn thổ tiêu chảy, đau bụng, rối loạn tiêu hóa.

-Rượu mộc qua: Mộc qua 120g, xuyên khung 40g, ngưu tất 40g, đương quy 40g, thiên ma 40g, ngũ gia bì 40g, hồng hoa 40g, tục đoạn 40g, bạch gia căn 40g, ngọc trúc 40g, tần giao 20g, phòng phong 20g, tang chi 16g. Các vị tán bột thô, ngâm với 15 lít rượu trắng; sau 1 tuần khuấy đảo 1 lần. Sau 1 tháng lọc và ép bã lấy rượu; cho thêm 1.300g đường phèn, khuấy cho tan. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 20 - 40g. Trừ thấp, tán hàn, đuổi phong, giảm đau. Chữa phong tê thấp, tay chân co quắp, đau nhức, mắt méo xệch. Phụ nữ có thai không được dùng.