phòng kỷ

PHÒNG KỶ

cây phòng kỷ

Tên khoa học:   Stephania tetrandrae S. Moore; 

Họ Tiết Dê (Menispermaceae)

Bộ phận dùng: rễ cái. Rễ cái vàng, chắc, có vân ngang là tốt. Rễ đen, xốp, có chỗ loét, thái vỡ là xấu.

 

Có khi dùng rễ cây Gấc để thay thế là không đúng.

Tính vị qui kinh:

Vị đắng cay, hàn; qui kinh Bàng quang, Thận, Tỳ.

Thành phần chủ yếu:

Tetrandrine, fangchinoline, menisine, menisidine, cyclanoline, fanchinine, demethyltetradrine.

Tác dụng

-Phòng kỷ có tác dụng khu phong, trừ thấp, chỉ thống, lợi thủy.

-Chống viêm, giảm đau, giải nhiệt chống dị ứng, chống choáng quá mẫn.

-Chống ung thư, có tác dung kháng a míp

Chủ trị:chứng phong thấp tý thông, thủy thũng, cước khí phù thũng.

Ứng dụng lâm sàng:

-Trị viêm khớp sưng đau:

+Phòng kỷ, Bạch truật, Sinh khương, Bạch linh đều 12g, Cam thảo 9g, Ô đầu 6g, Quế chi 3g, sắc nước pha thêm rượu uống.

+Mộc phòng kỷ 15g, Ý dĩ nhân 15g, Mộc qua, Ngưu tất đều 9g, sắc uống.

+Mộc phòng kỷ 10g, Uy linh tiên 12g, Tàm sa 10g, Kê huyết đằng 15g, sắc nước uống. Trị thấp khớp và đau dây thần kinh.

-Trị chứng phù thũng, tiểu tiện ít:

+Phòng kỷ, Bạch truật đều 10g, Sinh Hoàng kỳ 16g, Cam thảo 5g, sắc nước uống.

+Phòng kỷ, Phục linh, Hoàng kỳ, Quế chi đều 10g, Cam thảo 6g sắc uống.

-Trị cao huyết áp:Cao Dục và cộng sự dùng thuốc chích tĩnh mạch Hán phòng kỷ tố A, ngày 2 lần, mỗi lần 120 - 180mg.

-Trị bệnh động mạch vành:Vu thế Long dùng Phòng kỷ tố A truyền tĩnh mạch với liều lượng 2 - 3mg/kg gia vào 20% nước muối sinh lý, mỗi ngày 2 lần trong 2 tuần.

-Trị chứng bụi phổi: Hán Phòng kỷ tố A đối với bụi phổi thực nghiệm có kết quả tốt. Lý Toàn Lộ và cộng sự dùng thuốc điều trị và theo dõi 33 ca trên lâm sàng, liều dùng mỗi ngày 200 - 300mg, chia 3 lần uống sau bữa ăn.

-Trị ung thư phổi: Cao Kim Sơn đã dùng Hán phòng kỷ tố A liều lượng 180 - 300mg cho vào dịch muối sinh lý hoặc dịch gluco 5% nhỏ giọt tĩnh mạch chậm, kết quả xạ trị lượng nhỏ, theo dõi 97 ca có kết quả trước mắt. Thuốc có tác dụng ngăn chận sự hình thành DNA, RNA với protein và thúc đẩy sự hình thành kháng thể, nhờ vậy mà có tác dụng kháng ung thư

-Trị chứng nhiệt tý (thấp khớp cấp): dùng thuốc rượu Phòng kỷ 10% (ngâm trong 20 ngày), mỗi lần uống 10 - 20ml, ngày 2 - 3 lần, 10 ngày là 1 liệu trình, dùng 3 - 6 liệu trình cách nhau 4 - 5 ngày.

Liều dùng

Liều thường dùng: 5 - 10g.

Chú ý lúc dùng:

Vị thuốc đắng hàn dễ gây tổn thương tỳ vị cho nên tỳ vị vốn hư, âm hư, không có chứng thấp nhiệt không nên dùng.